Doanh nghiệp chết, người mất việc tăng, nhưng tỷ lệ thất nghiệp và tỷ lệ hộ nghèo lại giảm đi rất nhiều, vậy “bí ẩn” nằm ở chỗ nào?
Nội dung nổi bật:
– Một vấn đề lớn của kinh tế Việt Nam là làm chính sách đúng là khó nhất vì cơ sở số liệu chả có tý thuyết phục nào. Rất nhiều số liệu “đá nhau chan chát”.
Đều đặn năm hai kỳ khi tiết trời mát mẻ, song diễn đàn kinh tế mùa xuân và mùa thu của Ủy ban Kinh tế Quốc hội lại luôn nóng hổi, bởi các vấn đề thời sự của nền kinh tế được thảo luận với độ mở cao.
Chỉ điểm lại bốn diễn đàn của hai năm gần đây thì kỳ nào cũng có các vấn đề vừa thời sự vừa “đại sự”. Chẳng hạn, lợi ích nhóm cản trở cải cách ra sao, tái cơ cấu đang vướng ở đâu, lời giải nào hài hòa cho cả tăng trưởng và lạm phát… cũng được bàn thảo nhiều chiều. Nhưng vì sao khó khăn của nền kinh tế cứ ngày càng trầm trọng xem ra vẫn là câu hỏi hóc búa.
Ở diễn đàn vừa diễn ra trong hai ngày cuối tuần trước, vẫn mở màn bằng một trình bày tổng quan với gam màu tối áp đảo, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, ông Trần Đình Thiên cho rằng, cần đánh giá điểm rất mấu chốt để hiểu tại sao tình hình kinh tế thay vì dự báo bay lên, thì lại lâm vào tình trạng nghẽn mạch trong tình thế bi kịch.
Và một phần câu trả lời đã nằm trong chính sự than thở của vị chuyên gia này, rằng ở Việt Nam, làm chính sách đúng là khó nhất vì cơ sở số liệu chả có tý thuyết phục nào.
Khi cả hai số liệu đều được chính thức công nhận nhưng tổng GDP của 63 tỉnh thành lại… gấp đôi GDP quốc gia. Rồi sai số hàng trăm ngàn đơn vị khi thống kê hộ nghèo, số công chức không hoàn thành nhiệm vụ, số người có việc làm mới…, hay hàng chục, hàng trăm nghìn tỉ đồng ở nợ xấu, thu chi ngân sách trong các báo cáo là hết sức bình thường.
Đặc biệt, điều rất lạ và rất bí ẩn được vị chuyên gia này phát hiện là số hộ nghèo giảm rất nhanh, thất nghiệp cũng giảm trong khi doanh nghiệp chết như rạ.
250 nghìn doanh nghiệp đóng cửa và cắt giảm công suất, mỗi doanh nghiệp trung bình 20 lao động (theo tính toán của VCCI) kéo theo ít nhất 5 triệu người mất việc, thế mà báo cáo vẫn nói mỗi năm giải quyết việc làm mới cho 1,54 triệu người.
Trong khi mô hình tăng trưởng dựa vào tiền và phục vụ người có tiền mà đói nghèo lại giảm (năm 2013 ước giảm 1,8 – 2%), ông Thiên cho rằng “lý sự kinh tế có vấn đề rất nghiêm trọng mà chúng ta coi như là không có gì”.
“Tôi có lần đã nói với các vị lãnh đạo là có vẻ mô hình tăng trưởng định hướng xã hội chủ nghĩa không như chúng ta nói”, Viện trưởng Thiên kể. Sau đó ông than thở thêm “Chúng ta tùy tiện vô trách nhiệm đến mức dối trá thành quen, không thể chấp nhận cái cách sinh ra ảo tưởng chính sách mãi thế này được”.
Nhiều lần nhấn mạnh việc làm và thất nghiệp là một trong bốn chỉ tiêu quan trọng nhất của kinh tế vĩ mô, tuy nhiên Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Tp.HCM Trần Du Lịch, không phải đến tận bây giờ mới khẳng định là “không bao giờ tin con số giải quyết việc làm năm nào cũng 1,5 – 1,6 triệu”
Chắc chắn là với mức tăng GDP khoảng 5% thì không thể tạo ra đến 1,6 triệu việc làm và mức thất nghiệp ở đô thị chỉ có 4%, ông Lịch phát biểu tại diễn đàn.
Quả thật, nếu không nhận diện đúng thực trạng, giải pháp không thể chính xác. Và như vậy các nhà kinh tế tham gia hoạch định chính sách hay tham gia phản biện chắc chắn sẽ không thể tự tin.
Theo Cafef
